3krolai.jpg

Po śmierci króla Augusta II jego miejsce zajął Stanisław Leszczyński, wybrany na kolejnym sejmie Rzeczypospolitej Obojga Narodów 12 września 1733 roku. Było to sprzeczne z interesami Rosji, gdyż Stanisław Leszczyński był protegowanym Francji. Rosja postanowiła bronić swoich interesów siłą i wysłała swoje wojska na terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów, zwołano nowy sejm, na którym nowym królem został elektor saski August III, syn Augusta II Mocnego. Polska i wielki książę litewski.

Za panowania Augusta III kryzys polityczny w Rzeczypospolitej Obojga Narodów pogłębił się, rozwiązywano jeden po drugim sejmy, paraliżując działalność władzy centralnej i wdrażanie reform.

Rosja coraz bardziej ingerowała w sprawy Rzeczy Polity, dlatego po reformie kościelnej w Rosji i schizmie kościelnej staroobrzędowcy uciekli na terytorium Białorusi i osiedlili się w rejonie Wetki. Jednak w 1735 roku na rozkaz cesarzowej Anny Iwanowny 5 pułków wojsk rosyjskich wdarło się na terytorium Wielkiego Księstwa Litewskiego, spaliło i zniszczyło kościoły, klasztory i budynki mieszkalne staroobrzędowców, a ponad 13 tys. wywieziony na Syberię. W 1764 r. na rozkaz Katarzyny II wojska rosyjskie ponownie wkroczyły na terytorium Białorusi i wywiozły na Syberię ponad 20 tysięcy staroobrzędowców.

Po śmierci  Augusta III ostatnim królem Rzeczypospolitej Obojga Narodów został Stanisław August Poniatowski, którego popierała Katarzyna II. Po objęciu tronu Poniatowski zaczął przeprowadzać szereg reform rządowych, które nie odpowiadały Rosji i Prusom. Katerina II i Fryderyk II, rzekomo w obronie praw prawosławnych, wysuwają projekt mający na celu zrównanie praw szlachty katolickiej i niekatolickiej. Projekt ten został odrzucony, a następnie Katarzyna 2 ponownie wysłała swoje wojska na terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Przy wsparciu Katarzyny II i Fryderyka II w 1767 roku utworzono 2 konfederacje, jedną prawosławną i drugą protestancką. Chcąc zrównać prawa szlachty katolickiej i niekatolickiej i aby konfederacje te mogły osiągnąć swój cel, Katarzyna II wysłała na pomoc 40-tysięczną armię. Pod takim naciskiem Sejm nie miał wyjścia i zrównał prawa katolików i niekatolików, podpisano tzw. „Prawa Kardynalne”, które także włączono do sojuszu z Rosją, umożliwiając Katarzynie II ingerencję w realizacji jakichkolwiek reform w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Patriotyczna szlachta i przeciwnicy równouprawnienia z niekatolikami zorganizowali Konfederację Barską, która opowiadała się za integralnością i niezależnością państwa. Oddziały konfederatów działały w obwodzie brzeskim, oszmiańskim, szkłowskim, mścisławskim, wołkowyskim i brasławskim. W październiku 1768 oddziały konfederatów zostały pokonane przez wojska rosyjskie pod Derechenem. W 1770 r. Litewski oddział Kasakowskiego, działający w obwodzie mińskim, Radaszkowiczu i Myadel, został pokonany. W 1771 roku hetman Wielkiego Księstwa Litewskiego M.K. przeszedł na stronę konfederatów. Ogińskiego, ale jego 3-tysięczny oddział pod Stalowiczami został pokonany przez Suworowa. Po klęsce konfederatów barskich nic nie stało na przeszkodzie podziałowi Rzeczypospolitej Obojga Narodów.