borodatypl.jpg

Jan Radziwiłł otrzymał przydomek "Brodaty" z najbardziej naturalnego powodu – z powodu swojej długiej brody. Urodził się w rodzinie wojewody wileńskiego, Wielkiego Kanclerza Litewskiego Mikołaja Radziwiłła i księżnej słonimskiej Zofii Maniwid.

W młodości Jan został wysłany na wychowanie na dwór królewski, gdzie wychowywał się wraz z przyszłym wielkim księciem litewskim i królem polskim Aleksandrem Jagiellończykiem.

W 1492 roku, w wieku 18 lat, Radziwiłł Brodaty poślubił 16-letnią Lizawetę Gasztold, rodzoną siostrę jego przyjaciela Albrechta Gasztolda. W tym samym roku nowożeńcy uczestniczyli w koronacji Aleksandra Jagiellończyka w katedrze w Wilnie.

W ciągu dziesięciu lat małżeństwa Jan i Lizaveta mieli 5 dzieci, ale niestety wszystkie zmarły małe. W 1502 roku umiera również Lizaweta, pozostawiając Jana wdowcem. Z powodu spadku Lizawety po jej śmierci stosunki z bratem i przyjacielem Jana Brodatego Albrechtem Gasztoldem nieco się pogorszyły.

Dopiero rok później, po odejściu ukochanej żony, Jan Radziwiłł Brodaty wraca na dwór królewski. W tym czasie król i wielki książę Aleksander znalazł się pod wpływem księcia Michała Glińskiego i z czasem, w wyniku intryg, Jan Brodaty został zapisany jako wróg Aleksandra. Radziwiłł opuszcza dwór królewski, porzuca wielką politykę i zamieszkuje w swoich posiadłościach. Wkrótce po opuszczeniu dworu królewskiego po raz drugi poślubia Bogdanę Łukomską, która urodzi mu dwie córki, Annę i Zofię.

Najwyraźniej, aby jakoś zadośćuczynić przyjacielowi, Aleksander Kazimierowicz daje Radziwiłłowi Brodatemu w 1506 r. starostwo Słonimskie, gdzie rozpoczyna budowę zamku w centrum miasta, pomagając jednocześnie zarządzać swoją siostrą Anną, Księstwem Mazowieckim, które przypadło jej po śmierci męża Konrada III. W tym samym roku Jan Radziwiłł Brodaty, mimo nieporozumień z Michałem Glinskim, dołącza do armii WKL pod jego dowództwem i przyczynia się do zwycięstwa nad Tatarami w bitwie pod Kleckiem.

Po zwycięstwie pod Kleckiem w 1506 roku, Radziwiłł wezwał umierającego króla polskiego i wielkiego księcia litewskiego Aleksandra w Wilnie, aby pożegnać się ze swoim byłym przyjacielem, a także, aby jeden z tych, którzy podpiszą jego testament śmierci.

Po śmierci Aleksandra, nowy król Polski i wielki książę litewski Zygmunt Stary, wysyła Jana Radziwiłła z Ambasadą do Moskwy, aby poinformował wielkiego księcia Wasyla III o śmierci Aleksandra Jagiellończyka, a także zawarł pokój z Wielkim Księstwem Litewskim i Królestwem Polskim. Ale Wasili III nie chciał zawrzeć pokoju, ponieważ dążył do przyłączenia WKL do księstwa moskiewskiego.

Śmierć Aleksandra Jagiellończyka doprowadziła do powstania Michała Glińskiego przeciwko nowej władzy. W tej walce Radziwiłł wspierał Zygmunta Starego i walczył po jego stronie. Po tym, jak Gliński został pokonany i uciekł do Moskwy, Sigismund ponownie wysyła z Ambasadą Jana Brodatego z żądaniem wydania Glińskiego na sąd do WKL. Jednakże, zgodnie z oczekiwaniami, książę moskiewski odmówił wydania Glińskiego i Radziwiłł wrócił do domu bez uciekiniera.

W 1512 obowiązek wojenny ponownie wzywa Jana Brodatego do broni. Bierze udział w bitwie pod Wiśniowcem, gdzie wojska WKL i Polski pod dowództwem Konstantego Ostrogskiego pokonują Tatarów krymskich. Ale nie musiał długo cieszyć się zwycięstwem Radziwiłła, po powrocie do domu dowiaduje się, że zmarła jego druga żona Bogdana Łukomska.

Wkrótce po jej śmierci, Jan Radziwiłł żeni się po raz trzeci z Anna Kiszka. Wkrótce po ślubie Jan Brodaty musiał opuścić swoją młodą żonę, aby ponownie wyruszyć na wojnę, tym razem z Księstwem Moskiewskim. 8 września 1514 roku Jan Radziwiłł bierze udział w bitwie pod Orszą, gdzie pod dowództwem Konstantyna Ostrogskiego wojska WKL pokonały liczebnie przewyższającą armię Moskwy.

W następnym roku w 1515 roku Anna Kiszka urodziła Janowi Brodatemu długo oczekiwanego spadkobiercę, którego zgodnie z rodzinną tradycją nazwali Mikołajem. Ale Jan Radziwiłł nie musiał długo cieszyć się rodzinnym szczęściem, w 1522 roku poczuł się źle i o świcie sił, nie dożywszy pięćdziesięciu lat, zmarł.